18. október 2012 - Mín svör í stjórnlagakosningunum

Senn kemur að valdegi og nú á að kjósa um hugmyndir að nýrri stjórnarskrá. Sumum finnst sem þessar einföldu spurningar séu skelfilega flóknar. Ekki mér. Ég bauð mig fram til stjórnlagaþings á sínum tíma og þótt ég hafi ekki komist inn þar sem ég endaði í 43. sæti, var ég með hugmyndir um hvernig ný stjórnarskrá ætti að vera þótt ég hafi ekki verið með allar hugmyndir fastmótaðar.

En lítum á spurningarnar sem lagðar verða fram fyrir þjóðina á laugardag.

1. Vilt þú að tillögur stjórnlagaráðs verði lagðar til grundvallar frumvarpi að nýrri stjórnarskrá?

Ég er ekki sammála allri vinnu stjórnlagaráðs. Ég hefði viljað sjá mun róttækari tillögur í mannréttindamálum, t.d. viljað sjá ákvæðið um kynvitund í mannréttindakaflanum, ákvæði um friðarmál og hlutleysi og mun ákveðnari reglur um samskipti kóngsa, afsakið forsetans við valdastofnanir ríkisins, Alþingis, ríkisstjórnar og dómstóla. Það breytir ekki því að ég óttast hvað muni verða ef þessar tilögur verða felldar því þar með verður komið grænt ljós á áframhald gömlu stjórnarskrárinnar sem er upphaflega frá 1849 og er í raun ekki annað en samkomulag um verksvið á milli konungs annars vegar og þings og ríkisstjórnar hinsvegar og þar með yrðu allar breytingar mun erfiðari eftir þessar kosningar en áður var.
 Því segi ég JÁ við tillögu stjórnlagaráðs.

2. Vilt þú að í nýrri stjórnarskrá verði náttúruauðlindir sem ekki eru í einkaeign lýstar þjóðareign?

Ég hefði viljað ganga enn lengra en tillagan ber með sér og lýsa ákveðnar tegundir náttúruauðlinda sem þjóðareign, þar með talinn fiskinn innan fiskveiðilögsögunnar og vatnið í ánum. Það þarf ekki annað en að horfa á spillinguna í kringum framsalið á kvótanum sem og einkavæðingu vatnsins í sumum ríkjum til að vilja ganga mun lengra. Eitt skref í einu er í rétta átt fremur en að ganga enn frekar í áttina að einkavæðingu þjóðarauðlindanna.
Ég segi JÁ við þessari spurningu.

3. Vilt þú að í nýrri stjórnarskrá verði ákvæði um þjóðkirkju á Íslandi?    

Frá því Ísland byggðist hafa þrjár tegundir trúarbragða verið ríkjandi á Íslandi, fyrst Ásatrú frá upphafi Íslandsbyggðar til ársins 1000, síðan kaþólsk kirkja næstu 550 ár og loks hin evangelíska lútherska kirkja síðustu 462 árin. Baráttan um trúna var um leið barátta um völd, ekki um trúfrelsi eða um trú fólksins í landinu.
Ég er ekki trúuð, en ég bý við mína barnatrú og er í þjóðkirkjunni. Um leið er ég mannréttindasinni og þar stangast skoðanir mínar á því þrátt fyrir að hér ríki trúfrelsi í orði er það takmarkað með ákvæðinu um þjóðkirkju í stjórnarskránni.
Því segi ég NEI við ákvæðinu um þjóðkirkju í stjórnarskránni.

4. Vilt þú að í nýrri stjórnarskrá verði persónukjör til Alþingis heimilað í meira mæli en nú er?

Núverandi kosningafyrirkomulag er fremur óheppilegt. Við þurfum í reynd að kjósa tvisvar, fyrst veljum við fólk á lista í prófkjörum eða í flokksvali og síðan aftur í sjálfum kosningunum. Ég tel því heppilegra að velja fólk á lista um leið og kosið er.
Ég segi JÁ.

5. Vilt þú að í nýrri stjórnarskrá verði ákvæði um að atkvæði kjósenda alls staðar af landinu vegi jafnt?

Þær tillögur sem ég hefi séð frá Stjórnlagaráði finnast mér óþarflega flóknar. Ég vil einfaldar reglur í litlu landi þar sem íbúarnir eru lítið fleiri en í Malmö í Svíþjóð. Ef það á að deila fólkinu á milli landshluta er eðlilegra að gera slíkt með hlutfallsskiptingu frambjóðenda á milli gömlu kjördæmanna og þá í þessu eina  Nógu erfitt verður samt að fylgja kynjajafnrétti svo ekki sé einnig búið til flókið kosningakerfi í ofanálag. Engu að síður er spurningin einföld.
Ég segi JÁ.
 
6. Vilt þú að í nýrri stjórnarskrá verði ákvæði um að tiltekið hlutfall kosningabærra manna geti krafist þess að mál fari í þjóðaratkvæðagreiðslu?

Ég tel að stórt hlutfall kjósenda eigi að hafa þennan rétt fremur en einhver einn einstaklingur sem situr á stól forseta. Það er auðvelt að framkvæma slíka undirskriftasöfnun á þann hátt að líkindi séu á því að réttir aðilar hafi skrifað undir slíka beiðni  og með slíkum reglum er auðvelt að koma í veg fyrir vafasamar undirskriftasafnanir.
Enn og aftur segi ég JÁ.

Með þessu er ljóst að mín svör verða  JÁ-JÁ-NEI-JÁ-JÁ-JÁ